Gerelateerde onderwerpen
Algemeen
Hoofdpijn kan het gevolg zijn van een reductie in CSF-volume en –druk tengevolge van een lumbaalpunctie, of spontane CSF-lekken. Verwijdering van CSF door een lumbaalpunctie (LP) vermindert het CSF-volume en de –druk, net als spontane CSF-lekken (bijv. van arachnoïdale cysten langs het wervelkanaal, die kunnen scheuren bij hoesten of niezen) doen. Het optillen van het hoofd bij rechtop zitten of staan rekt de pijngevoelige basale meninges, wat hoofdpijn veroorzaakt. De hoofdpijnen zijn intens, posturaal, en worden vaak vergezeld door nekpijn, meningismus, en braken. De hoofdpijn wordt alleen verlicht door volledig plat te liggen.
Hoofdpijn na een LP is normaal, treedt meestal uren tot een dag of 2 erna op, en kan slopend zijn. Jongere patiënten met een lage lichaamsmassa hebben het grootste risico. Het gebruik van kleinere, niet-snijdende naalden verlaagt het risico. De hoeveelheid CSF die verwijderd wordt en de duur van de rust na de LP beïnvloeden de incidentie niet.
Post-LP hoofdpijn is klinisch duidelijk en testen worden zelden gedaan; andere lage-druk hoofdpijnen kunnen beeldvorming vereisen. Indien verkregen, laat hersen-MRI met gadolinium diffuse vergroting van de pachymeninges zien, en, in ernstige gevallen, het naar beneden inzakken van de hersenen. De CSF-druk is meestal laag of niet te verkrijgen als patiënten rechtop hebben gezeten/ gestaan gedurende bepaalde tijd (zwaartekracht versnelt het CSF-verlies).
De eerste lijn van de behandeling is rust, hydratatie, een elastische abdominale binder, milde analgetica, en cafeïne. Als post-LP hoofdpijn aanhoudt is een epiduraal bloedpatch (injectie van enkele ml van geklonterd veneus bloed van de patiënt in de lumbale epidurale ruimte) meestal effectief. Spontane CSF-lekken vereisen zelden chirurgische sluiting.
Bron
- M. Donaghy. Brain's Diseases of the Nervous System. 12th edition. Oxford University Press (USA).
- J. Biller. Practical Neurology. 3rd edition 2008. Lippincott Williams & Wilkins.
- C. Clarke, R. Howard, M. Rossor, S.D. Shorvon. Neurology: A Queen Square Handbook. 1st edition 2009. Wiley-Blackwell.
